Het bedrijf Duolingo, van de gelijknamige wereldwijd populaire taalleerapp Duolingo is van plan om ‘AI first’ te gaan, aldus CEO Luis von Ahn in een open e-mail gepost via het LinkedIn-account van het bedrijf.
AI voorop
Volgens Von Ahn dient het bedrijf zich te bezinnen op hoe het kunstmatige intelligentie inzet in de werkprocessen. “Kleine aanpassingen aan het systeem laten doen door mensen gaat ons niet helpen om ons doel te bereiken,” volgens Von Ahn.
Focus op creativiteit
Als bedrijf stelt Duolingo dat het “zielsveel geeft om haar medewerkers” en dat het “niet alleen gaat om Duos (red. Medewerkers van Duolingo) vervangen door AI.” Het gaat er, volgens Ahn, om dat de blijvende medewerkers zich kunnen “focussen op creatief werk en echte problemen, geen repetitieve taken.”
Langzame handmatige, processen vervangen
Volgens Von Ahn is een van de beste keuzes die ze als bedrijf ooit hebben gemaakt dat ze langzame, handmatige processen hebben vervangen door AI. “Zonder AI had het onze tientallen jaren gekost om onze content op te schalen voor al onze leerlingen op te schalen.”
Google heeft vandaag aangekondigd dat NotebookLM, hun AI-gestuurde onderzoekstool, nu beschikbaar is in meer dan 50 talen. Voorheen was de tool namelijk alleen in het Engels beschikbaar. Dit betekent dat gebruikers wereldwijd nu toegang hebben tot de krachtige functies van NotebookLM in hun eigen taal.
Bredere strategie De meertalige ondersteuning maakt het mogelijk om documenten te analyseren, samen te vatten en te verkennen in talen variërend van Nederlands en Frans tot Japans en Arabisch. Het gaat dan met name om de audio overviews. Deze uitbreiding was al een tijd aanstaande en past in Google’s bredere strategie om hun AI-tools toegankelijker te maken voor een wereldwijd publiek.
Binnenkort ook voor iOS en Android
Volgens Google zal de NotebookLM-app, die momenteel alleen via web beschikbaar is, binnenkort ook als native app voor iOS en Android uitkomen.
Gebruikers kunnen vanaf nu inloggen en NotebookLM in hun voorkeurstaal gebruiken via de officiële website.
Zeker uitproberen
Probeer de tool zeker uit, maar wees zoals altijd terughoudend met het delen van privacygevoelige info.
Nu meer dan ooit zijn kritisch denkvaardigheden belangrijker dan ook. Leerlingen en studenten spenderen veel tijd op sociale media en ontvangen allerlei informatie (en desinformatie) via het internet. Bovendien is er ook steeds meer informatie beschikbaar. Hoe kan AI een rol spelen om studenten en leerlingen te helpen hun kritisch denken te ontwikkelen?
Wat is kritisch denken? Kritisch denken is de houding om te willen redeneren en de vaardigheid om dit goed te kunnen doen (Baay et al, 2016).
Echter, bij jongeren en jongvolwassenen is de ontwikkeling van de hersenen nog in volle gang (Crone, E. 2008). Dat betekent dat ook het kritisch denkvermogen nog volop in ontwikkeling is. Het is daarom belangrijk dat we als docenten rekening houden met dit gegeven.
Hoe gaat die ontwikkeling in zijn werk?
Vanaf jonge leeftijd tot jongvolwassen vinden er vele veranderingen plaats in het denken. Er wordt onderscheid gemaakt tussen drie fasen:
Waaruit bestaat het kritisch denkproces? Het kritisch denkproces zelf bestaat uit vier fasen:
verzamelen (waar gaat het over?)
beoordelen (hoe bruikbaar is het?)
analyseren (hoe verhoudt alles zich tot elkaar?)
concluderen (welk oordeel heb ik?)
Door deze stappen te doorlopen tijdens de les, ondersteun je als docent het kritisch denkvermogen. Hiervoor zijn ook andere technieken, zoals de CRAAP-techniek. Met deze methode help studenten om de kwaliteit van online bronnen te checken.
Wat zijn vragen die de leerling of student zichzelf kan stellen om systematisch kritisch te denken?
1 Is de bron bekend? Bij de bron gaat het niet alleen om de schrijver of producent van de informatie, maar ook om de plek waar de informatie is geplaatst. Is deze broninformatie onbekend, dan is het moeilijk na te gaan of de bron betrouwbare informatie bevat.
2 Heeft de bron voldoende kennis van het thema om er uitspraken over te doen?
3 Heeft de bron belang bij een bepaalde uitspraak?
4 Zijn er andere bronnen die hetzelfde beweren?
5 Zijn er bronnen die andere (tegengestelde) informatie geven?
6 Als de bron informatie herhaalt uit andere bronnen; is de originele bron te controleren?
7 Is de bron actueel?
8 Is de uitspraak een mening of een feit?
Hoe kan AI een rol spelen in studenten en leerlingen te helpen hun kritisch denken te stimuleren?
Wat zijn de gevaren van het verkeerd inzetten van AI? AI is een tool, een een bijzonder krachtige. Een goede vergelijking is die van de ouder die in de opvoeding alles van zijn of haar kind overneemt. Het kind vraagt, de ouder doet. Nu is voordoen (of modelleren niet verkeerd, maar keer op keer een kind de kans ontnemen om het zelf te leren doen, is op den duur schadelijk: het kind leert het niet zelf doen, en dat is het doel (!)
Hetzelfde geldt voor het gebruik van AI. Studenten en leerlingen gebruiken AI-tools al op grote schaal (Chung et al. 2024). Maar doordat studenten en leerlingen (om bekende redenen) het denkproces volledig overslaan, wordt er niet of veel minder geleerd. Het is daarom logisch dat er in het onderwijs bij de introductie van ChatGPT 3.51 in november 2022 gelijk een verbod werd ingevoerd op veel middelbare scholen.
Natuurlijk moet er op termijn een denkomslag komen. Hoe kan AI als tool juist een toevoeging zijn op het reguliere curriculum?
Wat is de invloed van AI op het kritisch denkvermogen? Uit onlangs verschenen Amerikaans onderzoek bleek dat het gebruik van AI negatieve gevolgen kan hebben op het kritisch denkvermogen. Hoe meer vertrouwen in de juistheid van AI, hoe lager het kritisch denkvermogen namelijk (Lee, 2025).
Ook uit ander onderzoek blijkt dat jongeren meer leunen op AI en lager scoren op kritisch denkvermogen dan oudere deelnemers van het onderzoek.
Uit datzelfde onderzoek kwam ook naar voren dat hoe hoger de genoten opleiding, hoe beter het kritisch denkvermogen ongeacht het gebruik van AI (Gerlich, 2025).
Chung, J., Henderson, M., Pepperell, N., Slade, C., Liang, Y. (2024). Student perspectives on AI in Higher Education: Student Survey.Student Perspectives on AI in Higher Education Project. https://doi.org/10.26180/27915930
Overigens bestond ChatGPT al langer, maar het was versie 3.5 die in staat was om verbluffende antwoorden te genereren waardoor het als een doorbraak in de generatieve AI werd gezien. ↩︎
Vandaag is de allernieuwste versie van de AI-chatbot Claude uitgekomen. Het betreft Claude 3.7 Sonnet. Veel AI-chatbots kunnen door de bank genomen ongeveer hetzelfde. Naar verluidt werkt Claude 3.7 bijzonder goed als programmeerhulp.
Samen met leerlingen of studenten de wereld via Google Maps verkennen met behulp van AI? Dat kan nu met de Map Explorer van Google AI Studio.
Hoe werkt het?
Je komt in de studio van Google terecht in een omgeving die in principe, hoe kan het ook anders, Google Maps is. Alleen nu heb je een chatvenster waar je Gemini (Google’s AI-chatbot) om hulp kunt vragen. Zo zou je bijvoorbeeld denken dat het Nederlandse landschap het diepste onder de zeespiegel ligt. Maar, stel je de vraag ‘Waar ligt het stuk land dat het verste onder de zeespiegel ligt?’ dan krijg je als antwoord de kust van de Dode Zee. Wie had dat gedacht…?
Tot slot, ook grappig is dat je Gemini kunt vragen waar de ‘Golf van Mexico’ ligt, maar dat er dan op de kaart prachtig mooi ‘Golf van Amerika’ prijkt. Iets om over na te denken…
Stel je voor: je spreekt in het Frans, en bijna tegelijkertijd komt er een vloeiende Engelse vertaling uit, met je eigen stem. Dat is precies wat Hibiki, de nieuwste AI van het non-profit AI-lab Kyutai, mogelijk maakt. Dit baanbrekende spraak-naar-spraak vertaalmodel zorgt niet alleen voor een accurate vertaling, maar behoudt ook de stem en intonatie van de spreker. Wat betekent dit op de lange termijn voor het vreemdetalenonderwijs?
Hoe werkt het?
Hibiki vertaalt gesproken taal direct en synchroniseert de snelheid van de vertaling met de betekenis van de oorspronkelijke boodschap. Dit betekent dat gesprekken natuurlijk blijven aanvoelen, zonder haperingen of onnatuurlijke pauzes. Hoe kan dit? Omdat Hibiki gebruikmaakt van het zogenaamde Moshi model, dat het mogelijk maakt om spraak doorlopend te analyseren. Anders gezegd, luistert de AI niet meer naar een volledige spreekbeurt van een spreker, maar juist doorlopend naar het hele gesprek. Naast de gesproken vertaling genereert Hibiki ook automatisch een geschreven vertaling, wat het een krachtig hulpmiddel maakt voor live communicatie en transcriptie.
Waarom is dit bijzonder?
Op dit moment is Hibiki getraind om Frans naar Engels te vertalen, en het doet dat op een ongekend hoog niveau. Niet alleen de vertaalnauwkeurigheid, maar ook de stemkwaliteit en natuurlijkheid zijn echt fantastisch. Bovendien is het model efficiënt en licht genoeg om zowel online als op apparaten in real-time te werken, oftewel niet alleen maar te gebruiken op heel (letterlijk) zware apparaten.
Open en toegankelijk voor iedereen
Slechts zes maanden na de lancering van hun eerdere spraak-AI Moshi, stelt Kyutai nu de code van hun spraaktechnologie online beschikbaar. Onderzoekers en ontwikkelaars kunnen direct aan de slag met de code en modellen om Hibiki verder uit te breiden, bijvoorbeeld naar andere talen. Dit betekent een forse ontwikkeling in spraaktechnologie. Binnenkort, is de verwachting, komt Hibiki dus ook uit voor andere talen.
Met technologieën als Hibiki wordt de drempel tussen talen steeds lager. Kortom, hoe lang duurt het nog voordat we moeiteloos in elke taal kunnen communiceren, zonder dat taal een barrière vormt? De vaak gefantaseerde babel fish uit the Hitchhiker’s Guide to the Galaxy, of de Universal Translator uit Star Trek? Voor het vreemdetalenonderwijs is het belangrijk om hier oog op te blijven houden. Het zal belangrijk blijven om Engels, Frans en Duits te blijven leren, maar mogelijk is de noodzaak om een echte exotische taal te leren spreken, dankzij deze AI-modellen straks stukken minder groot. De toekomst komt snel dichterbij.
Meer lezen over het onderzoek? Klik hier. En op Medium hier.
Kunstmatige intelligentie (AI) en neurowetenschappen komen steeds dichter bij elkaar. Onderzoekers van Meta, in samenwerking met het Basque Center on Cognition, Brain and Language, hebben baanbrekend onderzoek gedaan naar hoe AI kan helpen bij het begrijpen en zelfs decoderen van menselijke taal vanuit hersenactiviteit. Dit brengt ons een stap dichter bij geavanceerde machine-intelligentie (AMI) en kan op termijn een enorme impact hebben op communicatie.
Kan AI gedachten omzetten in tekst?
Een van de opvallendste resultaten is dat AI in staat is om tot 80% van de getypte tekens correct te reconstrueren op basis van hersensignalen. Dit gebeurde in een onderzoek van Meta met behulp van MEG en EEG, twee niet-invasieve methoden om hersenactiviteit te meten. Voor mensen met een spraakbeperking of hersenletsel biedt dit kansen.
Hoe zet het brein gedachten om in taal?
Daarnaast heeft AI geholpen bij het ontrafelen van hoe het brein taal produceert. Door hersenscans te analyseren terwijl proefpersonen zinnen typten, ontdekten onderzoekers dat het brein taal omzet in een opeenvolging van acties—van abstracte betekenis (zinnen, zinsdelen en woorden) tot daadwerkelijke bewegingen. Dit biedt niet alleen nieuwe inzichten in taalverwerving, maar ook in hoe AI menselijke denkprocessen kan nabootsen.
Wat betekent dit voor onderwijs en communicatie?
De toepassingen van deze technologie zijn veelbelovend, maar er zijn nog uitdagingen. Denk hierbij aan de nauwkeurigheid van de decodering en de praktische inzetbaarheid van MEG-scanners. Toch laat dit onderzoek zien hoe AI en hersenwetenschap hand in hand gaan om vooruit te komen in dit onderzoeksgebied.
In zijn boek ‘Co-intelligence’ beschrijft Ethan Mollick de kansen die er voor de mensheid liggen om AI in te zetten voor een hoger doel. Dat doet hij op een heel gebalanceerde manier, waarbij hij ook lastige thema’s, zoals ethiek en AI, bias in AI en AI in het onderwijs niet schuwt. Uiteindelijke schetst hij een scenario waarbij, zoals de titel van het boek luidt, AI grote kansen biedt voor ons als mensen om in samenwerking alles wat we doen naar een hoger en meer betekenisvol plan te tillen.
Waarom lezen?
Omdat Mollick het boek met een heel onderzoekende houding heeft geschreven. Dit heeft geleid tot een boek dat qua toon heel authentiek klinkt. Het is dus niet een boek waarbij AI gelijk de hemel in wordt geprezen, maar tegelijkertijd worden de schaduwkanten ook niet ontkend. Voor het onderwijs is het een interessant boek omdat Mollick een aantal conclusies trekt die aanzetten tot nadenken. De scenario’s die hij aan het einde van het boek schetst kunnen worden gebruikt om te anticiperen om een toekomst die ver weg lijkt maar toch een beetje al heel dichtbij is.
Voor veel docenten leidde de komst van ChatGPT en andere taalmodellen tot meer met AI-gefabriceerd werk, vooral verslagen en essays. Iedereen kan wel een voorbeeld opnoemen van een docent die met de leerling of student een oeverloze discussie heeft over de vraag of het ingeleverde werk wel echt de benodigde bloed, zweet en tranen heeft gekost, of dat een simpele prompt en een halve minuut wachten misschien de enige geleverde inspanning is geweest.
Wat is GPTzero?
GPTzero is een AI-detectietool. Je plakt tekst in een tekstvak, drukt op een knop en de tool checkt of de tekst AI-gegenereerd is of niet. Je krijgt een schatting terug op basis van percentages, bijvoorbeeld ‘deze tekst is 80% zeker afkomstig van een AI’.
Jordy Pellemans 
